ഇ.കെ. നായനാർ ഒരു ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രീയക്കാരനും കേരളത്തിലെ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ (മാർക്സിസ്റ്റ്) പ്രമുഖ നേതാവുമായിരുന്നു. മൂന്ന് തവണ കേരളത്തിന്റെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി അദ്ദേഹം സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു, സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ചരിത്രത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കാലം മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന വ്യക്തിയായി.
ആദ്യകാല ജീവിതവും വിദ്യാഭ്യാസവും
ഇ.കെ. നായനാർ 1918 ഡിസംബർ 9 ന് കേരളത്തിലെ കണ്ണൂർ ജില്ലയിലെ കല്ല്യാശ്ശേരി ഗ്രാമത്തിൽ ജനിച്ചു. മാതാപിതാക്കളുടെ മൂന്നാമത്തെ കുട്ടിയായ അദ്ദേഹത്തിന് ഏഴ് സഹോദരങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു. അച്ഛൻ കല്ല്യാശ്ശേരി ഇല്ലത്ത് നീലകണ്ഠൻ നമ്പൂതിരിപ്പാട് സ്കൂൾ അദ്ധ്യാപകനും അമ്മ പാർവതി അമ്മ ഗൃഹനാഥയുമായിരുന്നു.നായനാർ തന്റെ പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസം ജന്മനാട്ടിൽ പൂർത്തിയാക്കുകയും പിന്നീട് ഹൈസ്കൂൾ വിദ്യാഭ്യാസത്തിനായി തലശ്ശേരിയിലേക്ക് താമസം മാറ്റുകയും ചെയ്തു. തുടർന്ന് പാലക്കാട് ഗവൺമെന്റ് വിക്ടോറിയ കോളേജിൽ സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രത്തിൽ ബിരുദം നേടി. കോളേജ് പഠനകാലത്ത് സജീവ വിദ്യാർത്ഥി നേതാവായിരുന്നു നായനാർ, ചെറുപ്പം മുതലേ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പ്രസ്ഥാനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്നു.
രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തനം
നായനാർ 1940 ൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി ഓഫ് ഇന്ത്യ (സിപിഐ) യിൽ ചേർന്നു, ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ സജീവ പങ്കാളിയായിരുന്നു. രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ പേരിൽ നിരവധി തവണ അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെട്ട അദ്ദേഹം ആകെ ആറ് വർഷം ജയിലിൽ കിടന്നു.1957-ൽ കേരള നിയമസഭയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. തുടർന്ന് 1960 ലും 1967 ലും അദ്ദേഹം വീണ്ടും നിയമസഭയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. നായനാർ ആയിരുന്നു. 1957-ൽ സി.പി.എമ്മിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള കേരളത്തിലെ ആദ്യ സർക്കാരിൽ ആഭ്യന്തര-ടൂറിസം മന്ത്രി.
1980-ൽ ആദ്യമായി കേരളത്തിന്റെ മുഖ്യമന്ത്രിയായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട നായനാർ 1981 വരെ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. 1987-ൽ വീണ്ടും മുഖ്യമന്ത്രിയായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട് 1991 വരെ തുടർന്നു. 1996 മുതൽ 2001 വരെയാണ് നായനാരുടെ മൂന്നാം തവണ മുഖ്യമന്ത്രിയായത്.
മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന കാലത്ത് നായനാർ തിരുവനന്തപുരത്ത് ടെക്‌നോപാർക്ക് സ്ഥാപിക്കുന്നത് ഉൾപ്പെടെ നിരവധി സുപ്രധാന സംരംഭങ്ങൾ നടപ്പാക്കി, അത് പിന്നീട് ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഐടി പാർക്കുകളിലൊന്നായി മാറി. സാമൂഹ്യനീതിക്ക് വേണ്ടി ശക്തമായി വാദിച്ച അദ്ദേഹം സമൂഹത്തിലെ പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടവരുടെയും അധഃസ്ഥിതരുടെയും ജീവിതം മെച്ചപ്പെടുത്താൻ ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള നിരവധി നടപടികൾ നടപ്പിലാക്കി.
ഇ.കെ. നായനാർ കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും സ്വാധീനമുള്ള രാഷ്ട്രീയക്കാരിൽ ഒരാളായും പ്രതിബദ്ധതയുള്ള കമ്മ്യൂണിസ്റ്റുകാരനായും ഓർമ്മിക്കപ്പെടുന്നു. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വികസനത്തിന്, പ്രത്യേകിച്ച് അടിസ്ഥാന സൗകര്യവികസനത്തിലും സാമൂഹ്യനീതിയിലും അദ്ദേഹം നൽകിയ സംഭാവനകൾ ഇന്നും വിസ്മരിക്കാൻ പറ്റാത്തതാണ്.
ജനകീയനെന്നതിനൊപ്പം ജനപ്രിയനുമായിരുന്നു നായനാർ. കേരള ജനത ഏറ്റവും കൂടുതൽ സ്നേഹവും ആദരവും വച്ചു പുലർത്തിയ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് നേതാക്കൻമാരിൽ ഇദ്ദേഹത്തിന് സ്ഥാനമുണ്ട്. സാധാരണക്കാരെ തന്നിലേക്ക് ആകർഷിക്കാൻ നായനാർക്കായി. ഫലിതം കലർത്തി സരസമായി നല്ല ഒഴുക്കോടെ സംസാരിക്കുന്ന പ്രകൃതമായിരുന്നു. അദ്ദേഹത്തിൻറെ ഫലിതോക്തികൾ പലതും വളരെയേറെ ചർച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ചിലതെല്ലാം ചെറിയ സിവാദങ്ങളിലേക്കും വഴിതെളിച്ചു.
മാർക്സിസ്റ്റ് പാർട്ടിയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ദേശാഭിമാനി ദിനപ്പത്രത്തിൻ്റെ പത്രാധിപർ എന്ന നിലയിലും അദ്ദേഹം പ്രവർത്തിച്ചു. (1982-1986,1991-1996). സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ-സാംസ്കാരിക പ്രാധാന്യമുള്ള ഒട്ടനവധി ലേഖനങ്ങൾ ഇക്കാലയളവിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. ഇരുപതോളം പുസ്തകങ്ങൾ രചിച്ചു.കെ.പി.ആർ ഗോപാലൻ്റെ അനന്തരവൾ ശാരദ ടീച്ചറാണ് നായനാരുടെ ഭാര്യ. മക്കൾ : ഉഷ, സുധ, കൃഷ്ണകുമാർ, വിനോദ്
2004 മെയ് 19ന് വൈകുന്നേരം ന്യൂഡൽഹിയിലെ എയിംസ് ആശുപത്രിയിൽ വച്ച് നായനാർ അന്തരിച്ചു.
